Klub Muzyki i Literatury we Wrocławiu zaprasza na wykład Marka Dyżewskiego pt. "Powstań Polsko, skrusz kajdany"
Wykład o pieśniach Powstania Listopadowego przygotowany został w 184 rocznicę jego wybuchu
29 listopada (sobota) 2014 roku o godz. 16.00
Wstęp wolny. Zapraszamy
Powstanie Listopadowe 1830-1831
Powstanie Listopadowe było polskim powstaniem narodowym przeciwko Rosji, wybuchło w nocy z 29 na 30 listopada 1830 roku i trwało do 21 października 1831 roku. Wśród przyczyn wybuchu powstania było nieprzestrzeganie przez carów Rosji postanowień konstytucji Królestwa Polskiego (kongresowego) z 1815 roku. W 1819 roku car Aleksander I zniósł wolność prasy i wprowadził cenzurę prewencyjną, a rok później zawieszono wolność zgromadzeń, zakazując jednocześnie działalności wolnomularstwa (w 1822 roku skazano przywódcę Wolnomularstwa Narodowego Waleriana Łukasińskiego). W 1823 roku Rosjanie rozbili na obszarze ziem zabranych sieć tajnych stowarzyszeń. W Wilnie Mikołaj Nowosilcow rozpoczął prześladowania Towarzystwa Filomatów, do którego należeli: Adam Mickiewicz, Ignacy Domeyko, Tomasz Zan i Jan Czeczot. W 1825 roku car zlikwidował jawność obrad sejmowych, a w 1827 roku doszło do aresztowań członków Towarzystwa Patriotycznego. Powyższe działania jednocześnie określały stanowisko strony rosyjskiej, a polska opinia publiczna straciła nadzieję, że Rosja kiedykolwiek wywiąże się z postanowień zawartych w akcie końcowym kongresu wiedeńskiego, gdzie car zobowiązał się do tzw. „ rozszerzenia wewnętrznego” polegającego na przyłączeniu do Królestwa Polskiego prowincji zabranych w granicach z 1772 roku. Na wybuch powstania miała również wpływ sytuacja polityczna w Europie w 1830 roku, bowiem latem we Francji i Belgii wybuchły zwycięskie rewolucje, które doprowadziły do naruszenia ładu europejskiego ustalonego na kongresie wiedeńskim, nie bez znaczenia był również fakt, że w połowie listopada prorosyjski rząd Wielkiej Brytanii Artura Wellingtona otrzymał wotum nieufności. Ponadto nad spiskowcami zawisła groźba aresztowań.
Powstanie Listopadowe swym zasięgiem objęło Królestwo Polskie i Litwę, gdzie powstańcy walczyli pod dowództwem generała Dezyderego Chłapowskiego, generała Henryka Dembińskiego, generała Antoniego Giełguda, generała Onufrego Jacewicza ( na Żmudzi ). Powstańcy walczący na Litwie w kluczowym momencie wiązali 30 tysięcy żołnierzy rosyjskich. Natomiast na obszarze Rusi działali generał Józef Dwernicki (na Wołyniu) i generał Benedykt Kołyszko (na Podolu). Jednym z przywódców Powstania Listopadowego na Litwie był Karol Załuski, a na terenie Inflant Emilia Broel-Plater.
Walki prowadzone na Kresach miały doprowadzić do dezorganizacji na zapleczu armii carskiej, jak też stwarzały szansę na zwrot ziem zabranych. Sejm powstańczy stał na stanowisku przyłączenia do Królestwa Polskiego ziem przedrozbiorowych zagarniętych przez Rosję.
Obecnie w rocznicę wybuchu Powstania Listopadowego obchodzony jest Dzień Podchorążego, bowiem to podoficerowie szkoły Podchorążych Piechoty w Warszawie rozpoczęli powstanie poprzez atak na Belweder – siedzibę rosyjskiego gubernatora Konstantego Pawłowicza Romanowa. Inicjatorem Powstania Listopadowego był chorąży Piotr Wysocki.
|