Po II wojnie światowej mieszkańcy Stanisławowa w wyniku ekspatriacji znaleźli się na Ziemiach Zachodnich i zostali rozproszeni w różnych częściach Polski. Polacy zostali wygnani z ojczystej ziemi, mimo że tam urodzili się, kształcili i pracowali przez wiele pokoleń. Silna tęsknota za utraconą ziemią i dobytkiem całego życia sprawiły, że stanisławowianie jak i mieszkańcy innych miast, zwłaszcza Lwowa, zaczęli organizować się i tworzyć stowarzyszenia.
W 1990 r. istniały już warunki polityczne, aby utworzyć Klub „Stanisławów” przy Towarzystwie Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich. Mieszkańcy Stanisławowa spotykali się w różnych miejscach: kościołach, urzędzie skarbowym, domu księży emerytów, a od stycznia 2013 r. w Klubie Muzyki i Literatury przy pl. gen. T. Kościuszki 10 we Wrocławiu.
Pierwszym Prezesem Klubu „Stanisławów” był mgr Leszek Wierzejski, autor książki „Stanisławów gród Rewery”, po jego śmierci w 1995 r. funkcję Prezesa obejmuje mgr Marian Ziobrowski, którą pełni do roku 2010. Marian Ziobrowski, Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego we Wrocławiu, zmarł w 2014 r. W roku 2011 Prezesem Klubu Stanisławowian przy Towarzystwie Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich we Wrocławiu zostaje wybrany mgr Andrzej Englot, który swoją funkcję pełni do śmierci, tj. do 2018 r. 17 października 2019 r. w Urzędzie Miejskim Wrocławia Klub Stanisławowian we Wrocławiu zostaje zarejestrowany jako samodzielne stowarzyszenie, reprezentowane przez Przedstawiciela – Barbarę Grudysz.
Stanisławowianie spotykali się nieoficjalnie już w 1981 r., a w 1982 r. z ich inicjatywy w murach piastowskiej archikatedry na Ostrowie Tumskim we Wrocławiu została wmurowana tablica-epitafium ku czci i pamięci poległych i zamordowanych polskich mieszkańców ziemi stanisławowskiej. Uroczystą mszę odprawił biskup Wincenty Urban w koncelebrze księży z Kresów: ks. kanonika Stefana Helowicza – proboszcza Katedry Wrocławskiej, a poprzednio wikarego Kolegiaty Stanisławowskiej, ks. Celestyna Rubaszewskiego oraz księdza Juliana Bolka – byłego wychowawcy młodzieży stanisławowskiej. Homilię wygłosił biskup W. Urban i przypomniał gehennę polskiej ludności tego miasta.
Od tego czasu stanisławowianie uczestniczą rokrocznie w ostatnią niedzielę września we mszy świętej o godz. 13.00 w katedrze pw. św. Jana Chrzciciela, aby modlić się za poległych, pomordowanych, zmarłych i żyjących stanisławowian. Po mszy świętej przez wiele lat organizowane były zjazdy, na które przyjeżdżali bardzo licznie byli mieszkańcy Stanisławowa i w czasie poczęstunku wspominali z rozrzewnieniem stare, dobre czasy, swoich przyjaciół, księży i nauczycieli. Stanisławowianie przybywali z różnych stron naszego kraju i z zagranicy, m.in. Australii, Niemiec i Szwajcarii.
Obecnie jest ich coraz mniej i spotykają się w kameralnym gronie. Po mszy świętej we wrześniu są to spotkania indywidualne w restauracji nowoczesnego i pięknego hotelu Jana Pawła II.
W latach 90. po uroczystej mszy świętej, a przed oficjalnym spotkaniem, przed katedrą we Wrocławiu autorzy sprzedawali ciekawe książki o Stanisławowie, na które było duże zapotrzebowanie. Kresowianie gromadzili się bardzo licznie, z biegiem lat ich liczba malała wskutek chorób lub zgonów.
W 1994 r. za czasów Prezesa Leszka Wierzejskiego odbył się Ogólnopolski Zjazd Dawnych i Obecnych Mieszkańców Stanisławowa, który trwał 3 dni: 23–25 września. Uczestniczyli w nim zaproszeni goście ze Stanisławowa.
Z okazji rocznic jubileuszowych w Czarnym Lesie pod Stanisławowem, gdzie w sierpniu 1941 r. wymordowano inteligencję miasta Stanisławowa, przedstawiciele Klubu Stanisławowian we Wrocławiu obok przedstawicieli z Krakowa, Opola i Warszawy przy udziale władz państwowych uczestniczą w uroczystościach, aby oddać hołd pomordowanym.
W czasie wyjazdu do Stanisławowa naszą misją jest również pokłonić się bohaterom spoczywającym na Cmentarzu Orląt we Lwowie i w skupieniu odwiedzić groby wybitnych Polaków pochowanych na Cmentarzu Łyczakowskim.
Barbara Grudysz „Stanisławów i Klub Stanisławowian we Wrocławiu”
Opracowała Barbara Grudysz
Przewodnicząca Klubu Stanisławowian we Wrocławiu
1 marca 2022 r.
Klub Muzyki i Literatury we Wrocławiu zaprasza na spotkanie intermedialne z prezentacją twórczości wizualnej i literackiej pt. „Transgresje – Teresa Rachwał” w pierwszą rocznicę śmierci Teresy Rachwał
Wystąpią:
Gabriel Kamiński
Adam Koszutski
Andrzej Dudek-Dürer
11 marca (piątek) 2022 roku o godz. 18.00
Wstęp wolny. Zapraszamy
Obecność słuchaczy na sali koncertowej uzależniona jest od aktualnie obowiązujących przepisów sanitarnych.
Do plakatu wykorzystano pracę Teresy Rachwał, bez tytułu, 1985, akwarela, 40 cm x 50 cm
Teresa Rachwał (1952–2021) – absolwentka Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej (1976). Była uczennicą prof. Zdzisława Jurkiewicza, prof. Marii Michałowskiej, prof. Mariana Poźniaka, prof. Romana Pawelskiego oraz Jadwigi Halickiej. Rysowała i malowała od 1980 r. – fantastyczne wizje realizmu emocjonalnego. W latach 1987, 1990 otrzymała wyróżnienie na Międzynarodowym Konkursie Sztuki Miniaturowej w Toronto. W 1991, 1993 i 2000 – dwukrotna pierwsza nagroda oraz wyróżnienie w dziale WYSTAWA na Międzynarodowym Biennale Architektury w Krakowie. W 1991 r. uhonorowana Nagrodą Miasta Krakowa. Była też stypendystką Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Jej prace prezentowano w wielu galeriach, zarówno w Polsce, jak i za granicą, m.in. w Berlinie, Hamburgu, Wrocławiu. Uczestniczyła i sponsorowała aukcje charytatywne, szczególnie na rzecz wrocławskiej idei schronisk im. Brata Alberta: „Bliźniemu swemu...”. Publikowała swoje teksty oraz ilustracje w „Ricie Baum” oraz „Pomostach”. Wykonała ilustracje do książek Gabriela Kamińskiego „Pan Swen albo wrocławska Abrakadabra”, „Mój rok 1968”, okładki do poezji Anioła Ślązaka, „Dorastanie dzień po dniu” Tony Anatrella.
Teresa Rachwał - rozszerzona nota [pdf] Teresa Rachwał - rozszerzona nota [eng] [pdf]
Edyta Kulczak – absolwentka filologii polskiej UAM w Poznaniu, nauczyciel, wychowawca, poetka, krytyk literacki (recenzje publikowane w „Latarni Morskiej”, „Toposie”, na portalach pisarze.pl, poeci-polscy.pl oraz w „Akancie”, „Protokole Kulturalnym”, „Frazie”, „Elewatorze”, „Wielkopolskim Widnokręgu”). Autorka czterech książek poetyckich: „Anioły nie zawsze są białe” (2009), „Kołysze się w tobie huśtawka” (2014), „www.john” (2018), „Projekcja obrazów” (2020). Ostatnio, w grudniu 2021, tomik „www.john” ukazał się w ukraińskim przekładzie we Lwowie (tłum. Olga Kis). Książki doczekały się wielu znaczących recenzji (publikacje w „Migotaniach”, „Akancie”, „Toposie”, na portalach pisarze.pl oraz poeci-polscy.pl, w „Protokole Kulturalnym”, „Gazecie Kulturalnej”, „Latarni Morskiej”, „Elewatorze”, włoskim miesięczniku literackim „L’age D’or”). Redaktor naczelny kwartalnika „Wielkopolski Widnokrąg”, projektu kulturalno-literackiego finansowanego przez Departament Kultury Marszałka Wielkopolskiego. Uczestniczka spotkań autorskich w wielu miastach polskich, jej wiersze przetłumaczono na wiele języków. Utwory publikowano w prasie literackiej polskiej i zagranicznej, antologiach i publikacjach zbiorowych oraz wykorzystywane w audycjach radiowych poznańskiego Radia Emaus i Radia Poznań. Także w spektaklu słowno-muzycznym „Pasja” zrealizowanym przez autorkę i muzyka Macieja Wochowskiego, wystawianym wielokrotnie w kościołach w Poznaniu (Wielki Tydzień 2008 i 2009).
Edyta Kulczak - rozszerzona biografia [pdf]
Strona autorki: www.edytakulczak.pl
Wydarzenie transmitowane online